Οι φόβοι για έναν παγωμένο χειμώνα ανησυχούν την Ουκρανία

Οποιαδήποτε εσωτερική αστάθεια εντός της χώρας το επόμενο διάστημα θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Μόσχα. Και η κατάσταση στο Καζακστάν, έναν από τους παρόχους γαιάνθρακα προς τους Ουκρανούς, προβληματίζει…

Το να εξαργυρωθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία είναι ένας μεγάλος φόβος που επικρατεί στην Ουκρανία όσον αφορά τις επικείμενες συζητήσεις που ξεκινά η Μόσχα με το ΝΑΤΟ και την Ουάσιγκτον τις επόμενες ημέρες. Τα αιτήματα που έχει διατυπώσει το Κρεμλίνο όσον αφορά όχι μόνο τη δέσμευση του ΝΑΤΟ για μη επέκταση αλλά και για υποχώρηση από τις ήδη υπάρχουσες θέσεις θεωρείται απλώς μη εφικτό. Ωστόσο, για να υπάρξουν διαπραγματεύσεις – θεωρούν στο Κίεβο – τότε μάλλον κάποιο αντικείμενο αυτών των διαπραγματεύσεων όντως υπάρχει.

Αυτό το αντικείμενο, θεωρούν πολλοί αναλυτές, είναι το ουκρανικό ζήτημα, η διακοπή στρατιωτικής συνεργασίας των δυτικών κρατών με το Κίεβο και η πίεση προς την Ουκρανία για την εφαρμογή των λεγομένων «συμφωνιών του Μινσκ». Αυτές οι συμφωνίες, που υπεγράφησαν υπό την πίεση μεγάλων στρατιωτικών απωλειών το 2014 και το 2015 θεωρούνται από τους Ουκρανούς ως μη εφαρμόσιμες για πρακτικούς και ουσιαστικούς λόγους. Για ουσιαστικούς διότι αυτά που προβλέπονται θα θέσουν σε άμεσο κίνδυνο τη συνέχιση της ύπαρξης της Ουκρανίας καθεαυτής και πρακτικούς διότι, πρώτον, το κόμμα του προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι δεν έχει τέτοια κοινοβουλευτική πλειοψηφία προκειμένου να κάνει τις αλλαγές στο ουκρανικό Σύνταγμα, όπως προβλέπει το «Μινσκ».

Δεύτερον, στην Ουκρανία έχει δημιουργηθεί πλέον ένας συμπαγής πυρήνας δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων – κυρίως βετεράνων του πολέμου με τη Ρωσία – οι οποίοι δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψουν κάτι τέτοιο να γίνει αναίμακτα, θεωρεί ο ουκρανός δημοσιογράφος Βαλέρι Κάλνις, μιλώντας στα «ΝΕΑ». «Θεωρώ ότι ακόμα και αν η Δύση θελήσει να εξαναγκάζει την Ουκρανία για την εφαρμογή τους, δεν θα το καταφέρει. Οι εφαρμογές του Μινσκ όπως τις θέλει η Μόσχα θα προκαλέσουν μαζικές κινητοποιήσεις και ο Ζελένσκι θα χάσει την εξουσία» προσθέτει ο αναλυτής του International Centre for Policy Studies της Ουκρανίας Νικολάι Καπιτονένκο.

Αλλοι αναλυτές, όπως ο Πίτερ Ζαλμάγιεφ, διευθυντής της Ευρασιατικής Δημοκρατικής Πρωτοβουλίας, θεωρούν ότι, παρά τις θέσεις που κέρδισε στο Καζακστάν, τα διαπραγματευτικά εργαλεία της Μόσχας παραμένουν λίγα και σίγουρα πολύ λιγότερα σε σχέση με αυτά που φέρεται επίσημα ότι ζητάει. «Μπορεί να πιέσει για τις εφαρμογές του Μινσκ ή για να ζητήσει κάτι “μικρό”, για να δείξει ότι κατάφερε κάτι, όπως για παράδειγμα η παροχή νερού στην Κριμαία» εκτιμά ο Ζαλμάγιεφ. Ο ίδιος, όπως και άλλοι αναλυτές, εκτιμούν ότι το ενδεχόμενο της περαιτέρω ένοπλης εισβολής από τους Ρώσους δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό. Εκείνο το γεγονός που μπορεί σημαντικά να αυξήσει αυτόν τον κίνδυνο είναι μια ανατάραξη στο εσωτερικό της Ουκρανίας.

Το εθνικό ζήτημα που περιλαμβάνει θέματα όπως οι συμφωνίες του Μινσκ, φαίνεται να είναι περισσότερο «επικίνδυνο» όσον αφορά το ενδεχόμενο ενός νέου Μαϊντάν παρά θέματα πληθωρισμού, αύξησης τιμών στη θέρμανση κ.ά. Την ίδια ώρα, ωστόσο, εκφράζονται σοβαροί φόβοι για έναν «παγωμένο χειμώνα» εξαιτίας των τιμών στο φυσικό αέριο και τις σοβαρές ελλείψεις σε κάρβουνο. Η κατάσταση που διαμορφώνεται στο Καζακστάν, το οποίο ήταν ένας από τους παρόχους γαιάνθρακα προς την Ουκρανία, αναμένεται να επιδεινώσει αυτό το πρόβλημα. «Μέχρι στιγμής σταθήκαμε τυχεροί γιατί είχαμε έναν πολύ ήπιο Δεκέμβριο, ωστόσο αν τον Φεβρουάριο έχουμε μερικές εβδομάδες συνεχόμενου ψύχους η κατάσταση θα επιδεινωθεί καθώς τα αποθέματα φυσικού αερίου και κάρβουνου είναι πολύ χαμηλά. Αυτό θα συμπαρασύρει και άλλα θέματα, όπως για παράδειγμα ότι θα αναγκαστούν να σταματήσουν τη λειτουργία τους οι βιομηχανίες για να μειωθεί η κατανάλωση κ.ο.κ.» λέει στα «ΝΕΑ» ο – ελληνικής καταγωγής – πολιτικός αναλυτής Μαξίμ Γιαλί. Ο ίδιος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο κινητοποιήσεων εν μέσω του χειμώνα για αυτόν ή για κάποιον άλλο λόγο. Επίσης θεωρεί ότι οι δικαστικές διώξεις κατά του πρώην προέδρου Πέτρο Ποροσένκο εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο. «Το δικαστήριο αποφάσισε τη δέσμευση της περιουσίας του Ποροσένκο (σ.σ. την περασμένη Πέμπτη). Θεωρώ ότι είναι ένα βήμα ακριβώς για να προληφθούν τέτοιες κινητοποιήσεις» εκτιμά ο Γιαλί.

Οποιασδήποτε εσωτερική αστάθεια εντός της Ουκρανίας το επόμενο διάστημα θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Μόσχα. Αυτό είναι κάτι στο οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι ουκρανοί αναλυτές. Το να υπάρξει πολιτική και κοινωνική ηρεμία τους επόμενους δύο μήνες μπορεί αυτή τη στιγμή να είναι μία από τις προϋποθέσεις επιβίωσης της χώρας. Και μεγάλο μέρος των Ουκρανών δείχνει να αντιλαμβάνεται αυτή την πραγματικότητα. Οπως και η Μόσχα.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 8 Ιανουαρίου 2022